Hãy tưởng tượng một cố đô rộng lớn hơn 20 km2 và được bao quanh bởi ba ngọn núi linh thiêng: đây chính là cảnh tượng hùng vĩ của Fujiwara-kyo - hoàng thành đầu tiên của Nhật Bản được xây dựng 1,300 năm trước.
Nara và Kyoto thường được biết đến như những thủ đô xưa của Nhật Bản, thu hút hàng triệu khách du lịch ngoại quốc đổ dồn về nơi đây thăm viếng những ngôi đền và thắng cảnh lịch sử khác. Heijo-kyo của Nara là thủ đô của Nhật Bản từ năm 710, và Heian-kyo của Kyoto từ năm 784 trở đi. Cả hai cố đô đều được xây dựng theo kiến trúc kinh đô xưa của Trung Quốc.
Nhưng liệu bạn đã từng nghe đến một cố đô xa xưa hơn thế, cũng được xây dựng nghiêm ngặt theo lối kiến trúc như vậy? Hãy đến với Fujiwara, thủ đô đầu tiên của Nhật Bản tồn tại trong suốt 16 năm (694 và 710).
Những người trị vì Fujiwara
Nhật Bản khi xưa được hình thành trên đồng bằng Yamato, nay là tỉnh Nara. Thượng Hoàng và Thượng Hoàng Hậu xa xưa ở Asuka - thủ đô của Nhật Bản trước thời Fujiwara, luôn cố gắng củng cố sức mạnh và tầm ảnh hưởng của mình. Thiên hoàng Tenmu (631-686) và Hoàng hậu Jito, tức thiên hoàng kế vị (645-703) là một ví dụ điển hình.
Tenmu ban hành các bộ luật dân sự và hành chính để điều hành đất nước và bộ máy quan lại; và hoàng hậu Jito khi đương nhiệm đã đẩy mạnh thực thi các bộ luật này. Họ cùng thiết lập và xây dựng thể chế chính quyền trung ương để cai trị một nền dân tộc mới. Sau khi thiên hoàng Tenmu băng hà ngay ở những bước đầu kế hoạch, hoàng hậu Jito đã thay ông đứng ra trị quốc và quản lý triều đình.
Bộ máy chính quyền non trẻ cần thiết lập một hệ thống phù hợp để điều hành đúng đắn. Chính vì vậy, ngay tại kinh đô mới đã xây dựng một tòa thị chính và văn phòng chính phủ.
Hoài niệm những chiến tích vẻ vang
Thuở Asuka còn là kinh đô, mỗi một vị vua sẽ xây dựng một tòa thành ở những địa điểm khác nhau để tránh mạo phạm đến hương hồn của tổ tiên. Đây cũng chính là lý do vì sao có một số lượng lớn các cung điện cũ ở Asuka - vùng đất nổi tiếng với các đỉnh chôn cất hoàng gia như vậy.
Trong suốt thời kỳ Fujiwara ngắn ngủi chỉ tồn tại duy nhất một cung điện tráng lệ nằm ngay giữa trung tâm cố đô. Trải dài trên diện tích 1 km2, cung điện được bao quanh bởi bốn tường thành rộng lớn; mỗi mặt tường thành có ba cánh cổng. Cánh cổng quan trọng nhất là cổng nam Suzakumon.
Chạy theo hướng Bắc - Nam trong lòng cố đô là đường cao tốc Susaku với bề rộng 24m.
Ở ngay giữa trung tâm cung điện sừng sững một Cố cung. Nơi đây dành cho các công việc triều chính và nghi thức chính thức cho sự bảo tồn của quốc gia.
Fujiwara là cung điện đầu tiên lát gạch ngói. Các lớp ngói đất sét sản xuất ở nhiều nơi trên khắp Nhật Bản được vận chuyển về nơi đây cùng với một số lượng lớn các nguyên liệu xây dựng khác như gỗ. Người ta ước chừng có khoảng hai triệu ngói đã được sử dụng để lát mái cung điện. Trái ngược với đó, tất cả các tòa nhà khác ở thủ đô lại đều có mái làm bằng ván lợp gỗ hoặc vỏ cây.
Mạng lưới đường phố ở đây được hoàn thiện trước khi xây dựng các công trình kiến trúc nhà cửa. Đặc biệt, gần đây, một số tàn tích của công trình kênh mương cũ đã được khai quật. Các nhà khảo cổ cho rằng các hệ thống này đều được sử dụng trong suốt quá trình vận chuyển nguyên vật liệu thời xưa.
Tầm nhìn ngày nay
Hầu hết chẳng còn gì của thủ đô Fujiwara còn lưu lại đến ngày nay.
Một cuộc hỏa hoạn vào năm 711 đã thiêu rụi toàn bộ thành phố. Tất cả những gì còn sót lại là một gò đất nơi hội trường hoàng gia từng tồn tại, và một số móng trụ hiện được đánh dấu bằng những cột trụ lớn.
Sự sắp xếp vị trí của những cột đá màu đỏ cam sẽ mang đến cho bạn những ý niệm mơ hồ về diện tích rộng lớn của thủ đô Fujiwara. Đứng giữa cánh đồng cỏ mênh mông, nơi đã từng là một con phố nhộn nhịp, bạn có thể nhìn thấy ba ngọn núi linh thiêng của Yamato ở cự li rất gần: Unebiyama, Kaguyama và Miminashiyama. Chúng từng được cho là nằm trong các thông số địa lý của thành phố dù dường như chúng khá xa đối với chúng ta ngày nay.
Các cuộc khai quật vẫn đang diễn ra và cho đến nay, họ đã phát hiện ra số lượng lớn mokkan, hoặc những viên gỗ mà các quan chức của chính phủ mới thành lập khi xưa thường viết. Bên cạnh đó, họ cũng tìm thấy các đồng xu, được xác định là Wado Kaichin - tiền tệ chính thức đầu tiên của Nhật Bản, được đúc tại thủ đô Fujiwara!
Những cổ vật này được trưng bày tại Viện Khảo cổ Kashihara, Viện Nghiên cứu Quốc gia Nara và Trung tâm Thông tin Thủ đô Fujiwara.
Trung tâm Thông tin là địa điểm hoàn hảo nhất để bắt đầu cuộc hành trình khám phá những tàn tích của kinh đô Fujiwara. Mô hình 1:1000 của Fujiwara và Asuka hứa hẹn sẽ không làm bạn thất vọng. Với trải nghiệm chân thực nhất, du khách như được thưởng thức một cuốn băng hoạt hình ngắn về vùng đất này. Có thể nói, một khi bạn đã nắm chắc những kiến thức nhất định về quá khứ huy hoàng của nơi đây, bạn thực sự sẵn sàng để khám phá thêm rồi đấy!
Phần lớn các du khách ngày nay thích tận hưởng những mô hình hoa mùa hơn là trải nghiệm các tạo tác nghệ thuật và đá cổ.
Trong khuôn viên của khu vực cung điện cũ, giờ đây trải thảm những cánh đồng hoa cải dầu vào mùa xuân, hoa sen vào mùa hạ và hoa cánh bướm vào mùa thu. Vào mùa xuân và mùa thu, du khách cũng có thể thưởng thức những cây cherry và cây phong với cánh hoa hồng và sắc lá sặc sỡ khắp xung quanh.
Không chỉ vậy, cách không xa nơi đây là ngôi đền Kashihara Jingu - một địa điểm "không thể chối từ" dành cho những ai yêu thích lịch sử cổ đại Nhật Bản. Vậy còn chần chừ gì nữa mà không xách ba lô lên, thuê ngay một chiếc xe đạp và cùng đi khám phá địa danh cổ kính này nào!
